Cyberprzemoc odbywa się w świecie wirtualnym, ale zostawia prawdziwe ślady w psychice osoby, która jej doświadcza. Jeśli jesteś świadkiem cyberprzemocy – reaguj, jeśli jesteś jej obiektem – zgłoś to na policję. Większość przypadków agresywnych działań w sieci to przestępstwa, za które sprawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
Cyberprzemoc to zachowania przemocowe, których narzędziem są nowe technologie – przede wszystkim internet i telefonia komórkowa. Sprawcy przemocy cyfrowej są anonimowi, co daje im poczucie bezkarności, jednoczenie sieć daje im dużą siłę rażenia, a to daje im poczucie mocy. Dręczą więc swoje ofiary często z ogromną zawziętością. Jakie zachowania mają w repertuarze elektroniczni agresorzy?
Nękanie, straszenie, obrażanie, publikowanie obraźliwych komentarzy, publikowanie i rozsyłanie nieprawdziwych, ośmieszających informacji, upublicznianie intymnych zdjęć i filmów oraz rozsyłanie innych kompromitujących materiałów.
Robią to za pomocą emaili, SMSów, wiadomości tekstowych wysyłanych przez komunikatory, w komentarzach w mediach społecznościowych, na forach internetowych. Podszywają się pod inne osoby, włamują na konta pocztowe i konta komunikatorów, tworzą ośmieszające strony internetowe, wykluczają z internetowych społeczności, publikują poniżające, wulgarne komentarze i posty.
Cyberprzestępca nie jest bezkarny
Taka forma agresji może wydaje się mniej groźna niż napad z bronią w ręku, ale akty cyberprzemocy to też przestępstwa. Szczególnie groźne, bo kompromitujące materiały są dostępne dla wielu osób i pozostają w sieci na zawsze – nawet po usunięciu materiału ze strony często pozostają jego kopie na komputerach. Pozostają tam nawet, gdy sprawca zostanie już ukarany.
Podstawą do wymierzenia kary są m.in. te artykuły Kodeksu Karnego:
- 190 k.k. (groźba karalna),
- 190a k.k. (uporczywe nękanie, podszywanie się),
- 191 k.k. (zmuszenie do określonego działania),
- 191a k.k. (naruszenie intymności seksualnej, utrwalenie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody),
- 212 k.k. (zniesławienie),
- 216 k.k. (zniewaga),
- 267 k.k. (bezprawne uzyskanie informacji, włamanie się do sieci teleinformatycznych)
- 269 k.k. (uszkodzenie danych informatycznych),
- 269a k.k. (zakłócanie systemu komputerowego),
- 287 k.k. (oszustwo komputerowe).
Dlatego jeśli doświadczasz cyberprzemocy, pamiętaj, nie jesteś bezbronny – zgłoś to do organów ścigania. Zabezpiecz dowody robiąc kopie, zrzuty ekranów, wydruki. Nie kasuj wiadomości, zapisz emaile. Zwróć się z prośbą do administratorów strony o pozostawienie logów na potrzeby postępowania. Wszystko to będzie pomocne do namierzenia sprawcy przez policję lub prokuraturę. W przypadku dopuszczenia się uporczywego nękania grozi mu kara 3 lat więzienia.
Jeśli jesteś świadkiem cyberprzemocy – reaguj. Zgłaszaj obraźliwie komentarze i inne naruszenia administratorom grupy lub strony, a osobie, która doświadcza przemocy w sieci, udziel wsparcia.
Skąd się bierze cyberprzemoc?
Psychologowie podają trzy powody rozprzestrzeniania się agresji elektronicznej:
- łatwiej jest poniżać i szykanować, kiedy nie ma obawy, że stanie się z ofiarą oko w oko,
- sprawca ma czas na przygotowanie się do ataku i spreparowanie poniżającej treści – w rozmowie twarzą w twarz nie jest to takie proste,
- agresor może działać, kiedy chce, a ofiara nie ma jak uciec.
Jakie są skutki cyberprzemocy?
Ofiara cyberprzemocy odczuwa wstyd, izolację, osamotnienie, upokorzenie, poczucie prześladowania i związany z tym strach. To może doprowadzić do załamania nerwowego, depresji, nerwic, a w skrajnych przypadkach do prób samobójczych. Nawet u osób odpornych psychicznie bycie obiektem agresji cyfrowej może powodować spadek nastroju, poczucia własnej wartości, reakcje lękowe.
I na koniec…
Z badań ankietowych przeprowadzonych przez NIK w 2017 roku wynika, że zcyberprzemocą zetknęło się prawie 40 proc. uczniów. Blisko połowa ankietowanych uczniów stwierdziła, że w przypadku doświadczenia cyberprzemocy nie zwróciłaby się do nikogo o pomoc, nieco ponad 13 proc. uczniów zwróciłoby się o pomoc do nauczyciela, a 19 proc. do rodziców. Tymczasem samotne zmaganie się w cyberprzemocą w przypadku młodych ludzi może skończyć się tragicznie. Dlatego tak ważne jest, żeby szukać pomocy.
Gdzie szukać pomocy?
Osoby mające styczność z cyberprzemocą znajdą pomoc dzwoniąc pod te numery telefonów:
800 100 100 – telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci
116 111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży.